Anh ta tên Phela, dọn về ở cùng nhà với tôi đã ba tháng, sống ở tầng dưới cùng vợ, cô con gái hai tuổi và bốn người em. Một gia đình với bảy con người, sống trong hai căn phòng không lớn, thật là một sự cố gắng.
Anh ta làm công việc bán thời gian tại một ngân hàng. Cô vợ ở nhà trông nom con. Những đưa em đều đang đi học. Nguồn sống của gia đình, theo anh ta, đều do anh ta lo liệu. Không hiểu sao với một công việc bán thời gian như vậy anh ta lại có thể trang trải đủ cho đời sống của bảy con người?
Quê anh ta ở Mizoram, vùng ráp danh với Myama. Người dân ở vùng này hơi giống người Đông Á, nhưng nước da có phần đen hơn. Họ có ngôn ngữ riêng, văn khoá khác với người Hindu, và phần lớn theo Thiên chúa giáo. Anh ta vui vẻ, cởi mở, ưa thích trò chuyện, nhưng ấy vậy lại khá bảo thủ. Anh ta lên án xã hội Ấn, chê bai Ấn giáo, đã kích Hồi giáo, riêng đạo Sikh thì anh ta bảo tàm tạm. Sự đánh giá của anh ta chỉ dựa trên lối sống của tín đồ, chứ không phải trên học thuyết của tôn giáo. Đánh giá như vậy tuy hơi phiến diện nhưng không phải hoàn toàn sai, vì lối sống của mỗi cá nhân ít nhiều phản ảnh nền văn hoá lẫn hệ tư tưởng mà người ấy thừa hưởng.
Tôi không hỏi anh ta nghĩ thế nào về Phật giáo, bởi biết anh ta khó mà nói thật suy nghĩ của mình khi đã biết tôi là một tu sĩ Phật giáo. Tôi cũng không hỏi anh ta về tôn giáo mà anh ta đang theo, vì nếu có hỏi, tôi biết, thế nào anh ta cũng nói nó là tôn giáo tốt nhất. Nghe cách anh chê bai và đánh giá thấp các tôn giáo khác, cũng hiểu được là anh đang đề cao tôn giáo của mình.
Anh ta ca ngợi nhiều về quê hương của mình, nơi theo anh ta là sạch đẹp và yên bình nhất cõi Tiểu lục địa Ấn. Tôi chưa đến đó nên không kiểm chứng được thông tin ấy là đúng hay sai. Thôi thì cứ tin như vậy. Tự hào về quê hương là điều tốt, nhưng nhận ra những điểm tốt đẹp ở những xứ sở khác, những nền văn hoá khác, cũng thật sự rất cần thiết! Xã hội Hindu có mặt không tốt, chứ không phải hoàn toàn không tốt. Những người Hồi giáo cũng vậy, không phải ai cũng là kẻ khủng bố hay ủng hộ khủng bố.
Tôi nghe một thầy ở Ký túc xá Quốc tế kể lại, những người da đen theo Hồi giáo ở đó họ sống tốt hơn rất nhiều so với những người cùng màu da theo Thiên chúa giáo. Họ sống có kỷ luật, không ăn nhậu, không làm phiền người khác, những điều mà những người da đen theo Thiên chúa giáo luôn phạm phải ở đó. Tuy nhiên, niềm tin quá mạnh lại khiến họ dễ trở nên cực đoan. Họ cục bộ cộng đồng tôn giáo và ít chịu hoà nhập, và tất nhiên không chấp nhận những hệ thống tín ngưỡng khác, cũng phản ứng dữ dội mỗi khi giáo chủ và triết thuyết của tôn giáo mình bị chỉ trích. Về mặt này thì những người Thiên chúa giáo có vẻ ôn hoà hơn những người Hồi giáo.
Tôn giáo nào tốt nhất? Câu hỏi này tôi đọc được ở một diễn đàn trên một website. Người đặt câu hỏi này đã đưa ra một loạt các tôn giáo chính. Và các câu trả lời bên dưới phần lớn đều cho rằng, điều đó tuỳ thuộc vào mỗi cá nhân. Đúng vậy thôi. Rất nhiều người đang lên án Hồi giáo, bởi những gì họ gây ra cho thế giới hiện tại thật khủng khiếp, tuy thế với những người theo Hồi giáo thì Hồi giáo vẫn là tôn giáo tốt nhất. Tôi đã từng đọc một cuốn sách của một học giả Hồi giáo, so sánh Phật giáo và Hồi giáo, trong đó ông chê bai và đã kích Phật giáo thật thậm tệ. Còn những người Tây phương mang tinh thần dân chủ và phóng khoáng là vậy, nhưng đọc những quyển sách của họ về kế sách truyền giáo, thì tôn giáo của họ vẫn là tốt nhất. Các tôn giáo khác đều là thứ đáng bỏ đi.
Phela cũng hỏi tôi là ăn chay hay ăn mặn. Tôi bảo ăn chay thì anh ta cười. Người theo Thiên chúa giáo không đề cao việc ăn chay. Nhưng khi chủ nhà hỏi tôi cùng câu hỏi ấy và tôi cũng trả lời như trên thì ông ta bảo rất tốt. Tốt cũng chỉ vì người Hindu phần lớn đều ăn chay và đề cao việc ăn chay đó thôi. Nghĩ cũng buồn cười! Phela lại hỏi tôi ở Việt Nam người ta có thả bò đi rong không. Tôi bảo không thì anh ta khen tốt. Nhưng khi tôi hỏi chủ nhà sao người Ấn không nhốt bò lại để cho đường phố sạch sẽ thì ông chỉ cười, sau đó đem bánh mì ném xuống đường cho bò ăn.
Tôi và Phela thỉnh thoảng có những cuộc trò chuyện như vậy, nhưng chúng tôi không hề tranh cãi với nhau điều gì cả. Tôi thì thương nghe anh ta nói, hơn là nói với anh ta. Chúng tôi có nhiều thứ quá khác nhau, mà nếu tranh cãi sẽ không bao giờ cùng. Tôn giáo của anh, tôn giáo của tôi. Chỉ sự khác biệt về tôn giáo không thôi cũng đã gây ra đủ chuyện. Tranh luận cao thấp về tôn giáo với những người “chấp kiến”, với khả năng như mình, tôi biết chỉ làm cho sự việc xấu đi.
Delhi 2008
Nguyên Hiệp
Thông tin bình chọn
Thơ - Văn mới cập nhật
Facebook
Twitter
Google
Google+
Tìm kiếm thông tin
Lời ngỏ