Nhờ thấm nhuần tư tưởng triết lý Phật giáo mà đa số các tác giả thơ Thiền đều có chung quan niệm về con người, về sự hiện hữu – sinh diệt của đời người. Thân người được cấu thành và tồn tại bởi nhờ tứ đại và ngũ uẩn, nó duyên sinh, vô ngã.

khi tôi đọc lại hai câu thơ trên của Hồ Dzếnh tôi vẫn thấy hay và thích thú với ý tưởng lạ, nhưng rồi dừng lại ở đó không còn vương mang nổi dằn vặc như thi sĩ họ Hồ ngày xưa. Thi sĩ đặt đầu đề của bài thơ là “Ngập Ngừng”, nhưng với tôi thì “Lơ Lững” có vẻ man mác hơn.

Ông cha ta vừa tiếp thu tư tưởng Phật giáo làm kim chỉ nam vừa tạo nền luân lý nhân bản. Xuyên suốt lịch sử dân tộc Việt Nam, Phật giáo trong quá trình du nhập đã hòa mình, thích nghi với tâm hồn dân Việt kết thành mối dây bền chặt giữa Phật giáo và dân tộc. Với quá khứ trên hai ngàn năm lịch sử, Phật giáo Việt Nam, với ảnh hưởng mạnh mẽ của mình ở khía cạnh tích cực nhất, đã có mặt trong dòng văn học tràn đầy tình thương cao cả của đức từ bi hỷ xã, là hình bóng của lý tưởng Bồ Tát thường ban vui cứu khổ.

Tư tưởng Phật giáo đã được mọi người tiếp nhận có ảnh hưởng trực tiếp đến mọi sinh hoạt hằng ngày của nhân dân, từ lúc xa xưa, vì đã đem, lại được nhiều lợi lạc, an vui cho mọi người.

Với Phật giáo, hiện tượng tái sinh trong thuyết luân hồi gắn liền với triết lý duyên nghiệp. Những gì con người được nhận ở kiếp này là do duyên nghiệp của kiếp trước để lại. Và những gì con người thực hiện trong kiếp hiện tại sẽ tạo duyên nghiệp cho những kiếp sau…

Nảy sinh trên cơ sở của một nền văn hoá nhất định, trải qua quá trình lưu truyền liên tục, truyện kể dân gian mang trong mình những dấu ấn văn hoá, những quan niệm văn hoá nghệ thuật, những tín ngưỡng, tôn giáo, phong tục, tập quán của cộng đồng đã sản sinh cũng như của cộng đồng đã tiếp nhận nó. Vì vậy, các nhà nghiên cứu thường bóc tách các lớp lang văn hóa ẩn chứa trong các truyện kể dân gian để xem xét các phương diện mà nó phản ánh...

Phật học không thuộc về riêng ai hết. Văn học Phật giáo là sự sáng tác của từng cá nhân góp lại, xuất phát từ nguồn cảm xúc của các hiện tượng đời sống, được miêu tả, phản ảnh trực tiếp, bằng nhận thức, lý giải và thái độ sống động qua những lời Đức Phật đã dạy.

Trong tư tưởng Đại thừa, có hai quan niệm đặc trưng về duyên khởi. Quan niệm thứ nhất, y theo duyên khởi để đạt đến Pháp Không, thể hiện khả năng siêu việt hữu vô đối đãi, như đã thấy. Quan niệm khác, y trên pháp duyên khởi để chứng nhập thế giới tương giao trong trùng trùng vô tận, tức là Pháp giới duyên khởi.