Sau khi tu khổ hạnh sáu năm với năm người bạn đồng tu (sau này trở thành đệ tử của Phật, tức là năm anh em Kiều Trần Như) không có kết quả, Bồ Tát Gotama từ bỏ lối tu khổ hạnh, trở lại ăn uống bình thường. Năm bạn đồng tu thấy vậy từ bỏ Bồ Tát đi đến Lộc Uyển. Một mình Bồ Tát ở lại tu tập thiền định trong rừng thanh vắng. Mười lăm ngày trôi qua kể từ khi các bạn đồng tu bỏ đi, Bồ Tát mơ năm giấc mộng lớn vào lúc trời gần sáng. Năm giấc mộng này không mơ bởi người phàm, bởi vua chúa, chuyển luân thánh vương, các vị đại đệ tử của Phật. Ngay cả Bích Chi Phật và Phật toàn giác cũng không mơ năm giấc mộng này mà chỉ có Bồ Tát mới mơ năm giấc mộng này. 

1. Giấc mộng đầu tiên, Bồ Tát mơ thấy mình đang ngủ trên bề mặt trái đất, đầu của Ngài gối trên đỉnh núi Himalaya, tay trái đặt ở biển đông, tay mặt đặt ở biển tây, hai chân ở biển phía nam. Giấc mộng này nói lên rằng Bồ Tát sẽ chứng thành Chánh Đẳng Chánh Giác Phật và là thầy của trời, người và Phạm thiên.

2. Giấc mộng thứ hai, Bồ Tát mơ thấy cọng cỏ Tiriya màu đỏ mọc lên từ lỗ rún của Ngài. Nó cao dần cao dần chọc đến trời và dừng ở đó. Giấc mộng này nói lên rằng Ngài sẽ thuyết giảng về giáo lý trung đạo (Bát chánh đạo) cho trời và người.

3. Giấc mộng thứ ba Ngài mơ thấy một đám giòi mình trắng đầu đen bò từ móng chân lên đến đầu gối của Ngài. Giấc mộng này báo trước rằng rất nhiều bạch y cư sĩ (đầu đen áo trắng) quy phục Ngài.

4. Giấc mộng thứ tư, Bồ Tát mơ thấy từ bốn hướng bay đến bốn loại chim, màu xanh, màu đỏ, màu xám và màu vàng. Khi chúng đậu trên chân của Bồ Tát, tất cả chúng đều chuyển thành màu trắng. Giấc mộng này báo rằng bốn giai cấp vua chúa, tăng sĩ, thương gia và dân thường đều quy phục về giáo pháp của Ngài, xuất gia và chúng quả.

5. Giấc mộng thứ năm, Bồ Tát mơ thấy Ngài đi lui đi tới trên một ngọn núi lớn đầy rác thải nhưng Ngài không bị làm vướng bẩn. Giấc mộng này báo rằng Ngài dùng tứ vật dụng (cơm, áo, thuốc và chỗ ở) nhưng không vướng mắc vào chúng.

Khi Bồ Tát thức giấc, Ngài ngồi kiết già và suy nghĩ: “Khi còn ở hoàng cung ta có mơ thấy năm giấc mộng như vậy không. Ta có thể hỏi phụ hoàng Tịnh phạn và mẫu hậu của ta nếu người còn sống. Nhưng bây giờ, ở rừng Uruvela này, chỉ có mình ta, không có ai lý giải những điềm chiêm bao này cho ta. Ta sẽ tự mình lý giải những giấc chiêm bao của ta vây”, rồi  Ngài tự lý giải những giấc mộng như trên. Khi trời sáng, Ngài tắm rửa và đến ngồi dưới gốc cây Bồ đề mặt quay về hướng đông, quán tưởng 49 ngày và thành Phật.

TN. Thông Tiên