Tam độc là ba món độc hại, ba món độc nầy nó báo hại chúng sanh, tiêu mòn công đức lành, phát sanh vô lượng phiền não, gây tạo nghiệp sanh tử luân hồi, như độc long, độc xà nên gọi chúng là độc.
1. Tham độc : Tham độc là đối với cảnh vừa lòng, vật vừa bụng thích ý ham muốn không nhàm, cố sức tìm cầu tranh chấp giữ lấy.
2. Sân độc : Sân độc đối với cảnh nghịch trái ý, trái lòng mong muốn, như bị mắng, bị vu oan, bị bệnh tật đau đớn.... tâm liền phẫn nộ bực tức.
3. Si độc : Si độc là đối với các pháp, tâm sanh ám độn, không phân biệt chơn ngã, chánh tà. Si độc cũng gọi là vô minh. Vô minh có hai loại. nếu si độc đơn phương phát khởi thì gọi là “Độc đầu vô minh”, si độc hợp cùng tham gia mà khởi thì gọi là “Tương ứng vô minh”.
Tam độc là căn bản của tất cả phiền não trong Tam giới, cho nên cũng gọi là Tam căn.
Luận Chỉ quán viết : “Tứ đại là thân bệnh, Tam độc là tâm bệnh”
Kinh Niết Bàn viết : “Trong tất cả những món độc, không gì hại hơn Tam độc”.
Kinh Pháp Hoa viết : “Dứt hết Tam độc thì xuất ly được ba cõi”.